تابناک ایلام مجتبی کاور:: خبر آنچنان تلخ ونگران کننده بود که به سرعت در فضای استان وحتی کشورمنتشر شد. یک کودک ۱۱ ساله به عقد یک مرد ۵۰ ساله در آمده است!! شاید این اتفاق باورش برای همگان سخت باشد وبا کمی دنبال کردن اخبار منتشر شده در فضای مجازی ورسانه ها، این حقیقت تلخ همه مردم را شوکه شوند که جامعه ما به کدام سمت وسو میرود که یک کودک تا دیروز با دوستان هم سن سال خود وعروسکهای خود بازی میکرد، ولی اکنون به اجبار همبستر یک مرد ۵۰ ساله شده است.
سرعت انتشار و اطلاع رسانی این خبر تلخ در فضای مجازی و رسانههای مختلف و صحت موضوع از سوی مدیرکل بهزیستی استان سبب شد علاوه بر وزیر رفاه بسیاری از شخصیتهای سیاسی، فعالین اجتماعی ودادستان ایلام به این موضوع واکنش نشان دهند ودستور قاطع دادستان ایلام در این راستا سبب شد که رها دختر ۱۱ ساله به بهزیستی سپرده شود، اما به راستی میتوان از این موضوع تنها در حد نوشتن چند سطر در رسانهها که رها رهایی پیدا کرد اکتفا نمود؟ بدون شک این کودک ۱۱ ساله تجربه بسیار تلخی در ذهن خود دارد وشاید سالها وتا آخر عمر با خود به همراه داشته باشد، اما قانون گذاران وافراد موثر در فضای سیاسی واجتماعی باید برای حمایت از این کودک وارد عمل شوند تا رهاهایی دیگر که هیچ وقت رسانهای نشدند ویا نخواهند شد گرفتار ازدواج اجباری در سن کودکی نشوند.
ازدواج کودک همسری سبب شده معضلات اجتماعی در جامعه بیشتر شود به طوری که بیشترین معضل متوجه کودکان میشود چرا که آنها علاوه بر ترک تحصیل با مشکلات جسمی و روحی زیادی مواجه میشوند همین امر باعث شده در سالهای اخیر تعداد زیادی از فعالین حقوق کودکان وخانواده وبرخی از نمایندگان مجلس نسبت به ازدواج کودکان زیر ۱۵ سال هشدار دهند وبر اساس آمارهای منتشر شده سازمان ثبت احوال در سال گذشته ازدواج حدود هزارو ۴۶۳ مورد زیر ۱۵ سال در کشور ثبت شده است.
ریشه افزایش ازدواج کودکان زیر ۱۵ سال را میتوان در فرهنگهای غلط، فقر، بیکاری، وعدم قانون حمایت از کودکان در کشور دانست، هرچند در این راستا برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دنبال تغیر قانون کودک همسری بودند که با طرح یک فوریت در مجلس شورای اسلامی رای آورد، ولی متاسفانه این طرح در کمسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی رد شد وحال باید منتظر ماند که این طرح در مجلس دهم رای خواهد آورد یا خیر.
از این رو برای بررسی بیشتر موضوع گفتگویی با طیبه سیاوشی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، حیدری مدرس دانشگاه و روانشناس و غلامی کارشناس علوم تربیتی ومدرس مهارتهای زندگی داشته ایم.
ازدواج کودک ۱۱ ساله با یک مرد ۵۰ ساله در استان ایلام بسیار تلخ وناراحت کننده استنماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت:: باتوجه به اینکه طرح کودک همسری یک فوریت آن در مجلس تصویب شده بود، ولی در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس این طرح رد شد وبرابر آئین نامه داخلی مجلس، باید درخواست گزارش طرح کنیم تا در صحن مجلس درباره آن تصمیم گیری شود.
طیبه سیاوشی درگفتگو با تابناک بیان داشت: گزارش رد طرح را درخواست کرده ایم، ولی نگران این هستیم باتوجه به موارد متعدد که در دستور کار مجلس است زمان لازم را برای بررسی این طرح در مجلس دهم نداشته باشیم.
وی اظهار داشت: در تلاش هستیم با رایزنیهای فشرده طرح کودک همسری را هرچه سریعتر در دستور کار مجلس قرار بدهیم.
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: ازدواج کودک ۱۱ ساله با یک مرد ۵۰ ساله در استان ایلام بسیار تلخ وناراحت کننده بود ودر این راستا بعد از اطلاع موضوع از طریق سازمان بهزیستی کشورموضوع را پیگیری کردم.
اقدام دادستان ایلام ارزشمند وقابل تقدیر استوی با اشاره به اینکه بهزیستی متولی امر کودکان است گفت: بعد از درج این خبر تلخ وگفتگوی همسر اول این مرد با رسانهها که هر روز صبح دختر سراغ پدرومادر خود را میگیرد بلا فاصله موضوع را از طریق دادستان ایلام پیگیری کردم که خوشبختانه دادستان به عنوان مدعی العموم برابر ماده ۵۰ حمایت از خانواده به این موضوع ورود پیدا کرد که این اقدام قابل تقدیر است.
سیاوشی بیان داشت: اولویت ما تصویب قانون طرح افزایش حداقل سن ازدواج که به (کودکهمسری) معروف است در مجلس شورای اسلامی میباشد چرا که معتقد هستیم این کار علاوه بر فرهنگ سازی با آموزش بچهها بتوانند کودکی امن تری در کنار پدر ومادر خود داشته باشند.
سالیانه ۴۳۰۰ مورد بچه زیر ۱۵ سال در کشور ازدواج میکنندوی با بیان اینکه در هیچ جای دنیا اجازه داده نمیشود یک کودک ۱۱ ساله با مرد ۵۰ ساله ازدواج کند گفت: متاسفانه سالیانه ۴۳۰۰ مورد بچه زیر ۱۵ سال در کشور ازدواج میکنند که این آمارها نگران کننده هستند چرا که این بچهها آینده سازان این جامعه هستند واگر ما معتقد به پایدار بودن خانوادهها هستیم پس باید به این بچهها توجه کنیم.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: وقتی ما در کشور فقه پویا داریم باید به کمک این بچهها بیاییم وبر اساس فقه پویا شرایط و مقتضیات زمان ومکان برای ما اولویت باشد.
ازدواج زیر ۱۳ سال به نوعی خشونت علیه بچهها استسیاوشی با اشاره به آمار تکان دهنده بیوههای زیر ۱۵ سال در کشور گفت: متاسفانه برخی از آنها دارای فرزند هستند وبرخی هم با اتباع خارجی ازدواج کرده اند که فاقد شناسنامه هستند.
وی افزود: اگر ما به دنبال خانواده پایدار هستیم بچههای زیر ۱۳ سال بنیان محکمی نخواهند داشت، چون این بچهها مسئولیت زندگی خود را هم یاد نگرفته اند که بپذیرند و ازدواج زیر ۱۳ سال نوعی خشونت علیه بچهها است.
کودکان زیر ۱۵ سال به لحاظ فکری به بلوغ و استقلال نرسیده اندیک روانشناس گفت: متاسفانه نگاه ما به بلوغ، فقط جنسی وجسمی است، ولی در علم روانشناسی بحث بلوغ فکری، اجتماعی وفرهنگی باید مد نظر باشد.
سعید حیدری در گفتگو با تابناک اظهار داشت: بچههای زیر ۱۵ سال هنوز به لحاظ فکری به بلوغ و استقلال نرسیده اند ومهارت زندگی که یک زوج و زوجین به آن مسلط باشد ما نمیتوانیم در یک دختر ۱۱ ساله جستجو وپیدا کنیم.
این مدرس دانشگاه عنوان کرد: یک دختر ۱۱ ساله به خاطر عدم تسلط به مسائل عاطفی خود وتفکر انتزاعی نمیتواند با مسائل؛ با چشم انداز آینده نگرانه برخورد کند چرا که در صورت مشکل ممکن است از همان لحظه از راهکارهایی استفاده کند که هیجانی باشد وهمین باعث میشود عواقب بعدی بیشتری در پی داشته باشد وبه مسائلی از قبیل: خودکشی و... منجر شود و این هم به خاطرعدم مهارت آموزی دربچهها است.
در استانهای زاگرس نشین با مشکل کودک همسری مواجه هستیموی بیان داشت: یک بچه ۱۱ ساله به بلوغ روانشناختی کامل نرسیده و نمیتواند حل مسئله کند، چون هنوز مدیریت استرس ومدیریت پرخاشگری را درک نمیکند ودر کل اصول زندگی کردن را نمیفهمد.
این روانشناس افزود: وقتی که ما یک بچه را از سن بازی وارد زندگی میکنیم یک اتفاق نامیمون واجباری است چرا که بچه هنوز خود نیاز به مراقبت دارد و این نوع ازدواجها تبعاتی برای جامعه به وجود میآورد وتفاوت سنی با مرد ۵۰ ساله که تصمیم به این کار گرفته یک مسئله است که باید مورد بررسی قرار بگیرد.
این مدرس دانشگاه افزود: الگوی این فرهنگ سالهاست در استانهای زاگرس نشین بخصوص روستاهای دور افتاده ما وجود دارد و با مشکل کودک همسری مواجه هستیم.
موسس مرکز روانشناسی حس زندگی گفت: موضوعی که باید به عنوان یک راهکار به آن توجه کنیم آموزش مهارتهای زندگی کردن به کودکان در سن ۷ سالگی است که در این راستا باید پدافند غیر عامل، آموزش پرورش، بهزیستی ونهادهای مرتبط آموزشهای لازم را در دستور کار خود قرار بدهند.
موضوع را بیشتر از این رسانهای نکنیمحیدری اظهار داشت: در ازدواج رها دو موضوع نهفته است: یک آسیب اجتماعی ودوم مسئله آسیب فردی است، در بعد اجتماعی رعب و وحشت در جامعه ما شکل گرفته است، چون این موضوع برای همه ما دردناک است ودامن زدن به این موضوع سبب خواهد شد که مدیریت روانی جامعه از دست ما خارج شود و باید در شرایط کنونی رسانهها، حقوق دانها، مشاورین و روانشناسان تلاش کنند تا امنیت روانی به مردم وجامعه نسبت به این موضوع برگردد.
وی بیان داشت: اگر ما بخواهیم بصورت دقیقتر موضوع را بررسی کنیم پدیدهای شبیه تجاوز برای این دختر بچه رخ داده است، چون این بچه از لحاظ ذهنی، روحی، فکری، جسمانی وجنسی آمادگی لازم را برای ازدواج نداشته است و ما باید در آینده منتظر بیماریهای پی. تی. اس. دی یا افسردگی در سنین بالاتر آن باشیم.
حیدری گفت: باتوجه به اینکه سازمان بهزیستی به موضوع ورود پیدا کرده نباید موضوع را بیشتر از این رسانهای کنند چرا که این دختر بچه میخواهد در جامعه زندگی کند، چون این عمل باعث خواهد شد بیشتر از این اعتماد به نفس وعزت نفس وجودی این بچه را بگیرند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه سازمان بهزیستی یک مسکن موقت برای این دختر بچه است گفت: بعد از اینکه بهزیستی مداخلات لازم را انجام داد بچه اعتماد وعزت نفس خود را به دست آورد بدون شک این دختر بچه باید نزد خانواده یا بستگان خود برود و از حالا سازمان بهزیستی باید به فکر بازگشت رها به جامعه باشد و انتظار میرود رسانهها وبهزیستی بیشتر از این به موضوع رها ورود نکنند.
موسس مرکز روانشناسی حس زندگی گفت: با بازداشت ومجرم شناختن پدر رها هیچ چیزی حاصل نمیشود بلکه دیدگاه پدر به دختر بدتر خواهد شد ودر این راستا سازمان بهزیستی علاوه بر توانمند سازی مهارتها وکسب تعهدات لازم باید کانون خانواده وی را از آسیب خالی کند ودر کنار این موضع باید به فکر کودکان دیگری باشیم که به سرنوشت رها مبتلا نشوند وباید از همین امروز شروع کرد چرا که فردا دیر است.
حیدری عنوان کرد:به عنوان مدیر و موسس مرکز روانشناسی حس زندگی، این آمادگی را دارم تا با تیمهای رواشناسی ومشاوره دورههای آموزشی را برای نهادهای دولتی وغیر دولتی به صورت رایگان برگزار کنیم.
کودک همسری تهدیدی خطرناک برای ساختار خانواده و جامعه استکارشناس ارشد علوم تربیتی گفت: بدون شک ازدواج سالم و موفق عامل حیاتی برای تحکیم بنیاد خانواده و زیر بنای محکم برای جامعه کلان است و ازدواج زود هنگام یا همان کودک همسری میتواند تهدیدی خطرناک برای ساختار خانواده و به تبع آن جامعه باشد.
حشمت غلامی در گفتگو با تابناک گفت: جامعه امروز ما با تناقض حیرت آوری در بالا رفتن سن ازدواج به دلایل تحصیل دختران در سطوح بالاتر، بیکاری، پرهزینه بودن ازدواج و از سوی دیگر ازدواج زود هنگام در سنین زیر ۱۳ سال و حتی بنا به برخی آمارها زیر ۱۰ سال به دلایلی مانند فاصله طبقاتی و تنوع جویی در برخی از لایههای اجتماعی، بافت سنتی و فرهنگی، فقر و ناآگاهی خانوادهها مواجه است که صاحبنظران، سیاستگذاران و برنامه ریزان اجتماعی را به چالش واقعی و جدی دعوت مینماید.
وی اظهار داشت: بدون شک پدیده کودک همسری خساراتی را به فرد و جامعه تحمیل میکند واز طرفی ازدواج زودهنگام دختران و پسران پیامدهای جسمانی، روانی و اجتماعی جبران ناپذیری را به دنبال دارد و کودکانی که بلوغ عقلی و جنسی را تجربه نکرده اند و در معرض رابطه اجباری جنسی قرار میگیرند دچار اختلالات اضطرابی متعددی هستند و مورد خشونت جنسی و روانی قرار میگیرند که یکی از پیامدهای منفی آن خودکشی است.
کودک همسری مهارتهای لازم برای فرزند پروری و تربیت فرزند را ندارنداین کارشناش اظهار داشت: در کودک همسری بدلیل فاصله سنی زیاد بین تجربیات، هیجانات، علایق و ارزشهای زوجین توازن و همپوشانی لازم وجود ندارد و این موضوع باعث دلزدگی، دلهره و استرس و درنتیجه خشونت و درگیریهای شدید بین زوجین را به همراه دارد که اغلب قربانی این خشونتها دختران هستند. کودک -همسر معمولا با معیارهای درست ازدواج و انتخاب همسر آشنایی ندارد و مهارتهای ارتباطی لازم با دیگران را هنوز کسب نکرده است ودر واقع عدم استقلال در زندگی باعث دخالت اطرافیان و ضعف در تصمیم گیری عقلانی برای آنان را به دنبال دارد.
غلامی اظهار داشت: بدون شک کودک همسری مهارتهای لازم برای فرزند پروری و تربیت فرزند را ندارند و به کارکرد بقاء نسل در جامعه لطمه وارد میکند چرا که مهمترین پیامدهای اجتماعی کودک همسری به مواردی مانند:ظهور پدیده کودک بیوه، (مسئولیت پذیری علی رغم ناتوانی و محرومیت) افزیش معضلات اجتماعی، فرار از منزل و محرومیت تحصیلی میتوان اشاره نمود.
این کارشناس علوم تربیتی بیان داشت: کودک همسری اغلب به لحاظ قانونی ثبت نشده و به شیوه سنتی انجام میگیرد که دارای هویت مشخصی نیستند، لذا حمایتهای روانی و مداخله بهنگام قانونی از چنین افرادی بدلیل مجهول بودن اوراق هویتی و عدم ثبت قانونی بدرستی صورت نمیگیرد ودرنتیجه این افراد همواره با کمبود امنیت و حمایت اجتماعی، روانی مواجه هستند.
غلامی عنوان کرد: ترک تحصیل، محرومیت از آموزش و سلامت، گرایش به آسیبهای اجتماعی از تبعات منفی کودک همسری است چرا که ازدواج زود هنگام فرصت تحصیل و شکوفایی استعدادها و کسب مهارت و تخصص را از آنها میگیرد به مشاغل کاذب و گروههای ناهنجار شبیه و به باندهای فروش مواد مخدر گرایش پیدا میکنند