تابناک بوشهر: استان بوشهر سالهاست که میزبان بزرگترین پروژه صنعتی خاورمیانه است. پروژهای که مانند موتورهای دیزلی بهکندی آغاز شد و حالا سرعت پیشرفت فوقالعادهای بهخود گرفته است. اما در میان این افت و خیزهای سرعت و رقابت با کشور کوچک جنوبی، همواره این سوال و البته خواسته عمومی وجود داشته است که سهم استان بوشهر از این همه مخارج و هزینهها چه بوده است؟ و حالا که پس از پارس جنوبی، نوبت به توسعه توسعه پارس شمالی رسیده است، چه درسهایی برای استفاده حداکثری از فرصتهای پیشرو کسب کردهایم؟
عدهای فکر میکنند که هر زمان از سهم استان بوشهر از درآمدها و هزینههای توسعه پارس جنوبی سخن به میان میآید، منظور پرداخت صدقه و کمکهای خیرخواهانه به منطقه حوزه نفوذ پارس جنوبی است و تنها راهی که مجتمعهای عظیم صنعتی واقع در عسلویه میتوانند به استان کمک کنند، تیمداری و مواردی از این دست است. کمکهای بلاعوض، استخدام بومیها، پرداخت مالیات و عوارض و پرداخت سهمهای چند در هزاری درآمد، معمولا خواستههایی هستند عموم مردم از آن بهعنوان سهم استان بوشهر یاد میکنند.
واقعیت این است که این موارد بر اساس جبر قوانین و رویههایی که وجود داشته است، کموبیش در این سالها رخ داده است و واحدهای صنعتی موجود در عسلویه و منطقه ویژه اقتصادی پارس، راهی جز این نداشتهاند و شاید هم با کمال میل این هزینهها را پرداخت کرده باشند.
اما سهم استان بوشهر از توسعه پارس جنوبی چیزی فراتر از عناوین بالا و جزء آن دسته مواردی است که برای اجرای آنها الزام قانونی وجود نداشته است و پارس جنوبی در این 14 سال اگر انجام داده باشد، با اختیار و اراده خود بوده. مهمترین عنوانی که در تیترهای گفته شده در بالا نبوده و کمتر مورد توجه قرار گرفته است، سهم شرکتهای تولیدی و خدماتی استان از هزینههای انجام شده در پارس جنوبی است. سهمی که به گواه آمارها و فعالان اقتصادی استان، بسیار اندک بوده است.
اهمیت سهم شرکتهای تولیدی استان در مخارج شرکتهای نفت و گاز از آن جهت است که شرکتهای صنعتی استان، به عنوان موتورهای توسعه اشتغال و درآمد غیر نفتی بوده و ضمن برآورده کردن نیازهای شرکتهای بزرگ نفتی و گازی مستقر در پارس جنوبی، میتوانستند به شرکتهای بزرگتری تبدیل شوند که در عرصه بینالمللی حرفی برای گفتن داشته باشند.
واقعیت این است که اکثر شرکتهای تولیدی استان که در مقیاسهای کوچک و متوسط مشغول فعالیت هستند، در حال حاضر و بدون اینکه کوچکترین توجهی از سوی پارس جنوبی به آنها شده باشد، ظرفیتهای تولیدی خوبی داشته و تولیداتی در سطح کیفیت جهانی تولید میکنند. این در حالی است که اگر در مدت حضور صنایع بزرگ، حداقل توجهی به آنها میشد و بخش کوچکی از خریدهای میلیاردی پارس جنوبی از این شرکتها انجام میگرفت، حالا صنعت استان حال و روز دیگری داشت.
اما عدهای به این بهانه که کیفیت محصولات استان بوشهر پایین است، سالهاست که خواسته یا ناخواسته به ضعیفتر شدن و نابودی صنعت استان دامن زدهاند. بهانهای که همیشه در حد یک ادعای اثبات نشده باقی مانده و شرکتهای بوشهری همچنان در حسرت نیمنگاهی از سوی صنایع نفت و گاز عسلویه هستند.
شاهد این ماجرا، جلسه چندماه پیش مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی پارس و مدیران صنایع وابسته با شرکتهای صنعتی استان است که در همان زمان از آن بهعنوان اولین جلسه مشترک مدیران نفتی با فعالان اقتصادی استان یاد شد و این بدین معنا بود که در فاصله 14 ساله 1380 تا 1394، هیچ کس به فکر برقراری چنین ارتباطی نبوده یا موفق به انجام آن نشده بود.
با این حال، این جلسه هم دردی از صنعت استان دوا نکرد و به انعقاد چند قرارداد خرید از صنایع استان باقی ماند، چراکه همانطور که در مهدی یوسفی مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی پارس در این جلسه هم گفته بود، قرار نبود در نشست فعالان اقتصادی و مدیران نفتی، تصمیم الزامآوری برای شرکتهای نفتی گرفته شود. بلکه خواهش، توصیه و ریش سفیدی باعث جمع شدن شرکتهای نفتی و انعقاد آن چند قرارداد محدود شده بود.
به همین دلایل هم فعالان اقتصادی استان همواره از نبود سهم مشخص و قانونی صنایع استان در خریدهای پارس جنوبی گلایه داشتهاند.
اما این روزها خبرهای خوش و البته سرشار از دلهرهای برای صنعتگران و تولیدکنندگان استان از توسعه میدان گازی پارس شمالی به گوش میرسد. توسعهای که بهدلیل کاهش درآمدهای ارزی دولت و کمبود بودجه برای چند سال متوقف مانده بود و معلوم نیست که آیا صنایع استان بتوانند سهمی در هزینهها و مخارج آن داشته باشند یا خیر.
آنچه مسلم است اینکه اگر قرار باشد در روزهای برنامهریزی برای توسعه پارس شمالی، دست روی دست بگذاریم و اختیار عمل را به دست مسوولان وزارت نفت بگذاریم، نهتنها چیزی عایدمان نمیشود، بلکه وسعت زیادی از زمینهای استان را نیز از دست خواهیم داد.
حالا دیگر واقعا نوبت به مسوولان استان و بهخصوص نمایندگان محترم استان در مجلس شورای اسلامی رسیده است تا برای تصویب قوانینی در حمایت از صنعت استان تلاش کنند و در این زمینه هم میتوانند از تجربههای موفق همکارانشان در استانهای دیگر نیز کمک بگیرند. مانند تجربه استان همجوار شمالی در سالهای دور که موفق به انحراف مسیر خط انتقال گاز کشور و رساندن آن به یکی از شهرهای استان فارس شدند.