رهبر معظم انقلاب در آیین برگزاری نماز عید فطر توصیههایی را خطاب به مردم و مسئولان بیان کردند که موضوع پرهیز از سفرهای خارجی غیرضروری یکی از آن موارد بود.
به گزارش فارس، مقام معظم رهبری پیشتر در سخنان موردی خویش بر اهمیت موضوع گردشگری صحه گذاشته اند و اهداف سند چشمانداز مبنی بر تحقق بخشی از درآمد کشور از طریق گردشگری را مورد تأکید قرار دادهاند و از این رو به نظر میرسد آنچه توسط ایشان در جمع نمازگزاران عید فطر مطرح شد مصداقا پیرامون اصلاح فرهنگ سفرهای تفریحی غیرضروری است و بیش از موضوعات قانونی و حقوقی ناظر بر نوع نگاه و فرهنگ جامعه است.
حضرت آقا سفرهای داخلی و ایرانگردی را مفید دانسته به عنوان مثال در سفر به استان فارس بیان کردند اگر گردشگری داخلی رونق پیدا کند تمام مؤونه استان را تأمین خواهد کرد.
برای فهم اهمیت این تأکیدات مقام معظم رهبری باید توجه کنیم که متأسفانه با وجود رشد سالانه آمار گردشگری داخلی، همچنان تراز گردشگری کشور منفی بوده و شمار مسافران و گردشگرانی که به خارج میروند چند برابر گردشگران ورودی کشور است چنانکه این مسئله باعث شده مبالغ کلانی از ثروت این کشور به ساختار اقتصادی کشورهایی همچون امارات، ترکیه و ... وارد شود و رونق هر چه بیشتر زیرساختهای گردشگری و اقتصادی برخی مناطق را در این کشورها رقم بزند در حالی که این پولها میتوانست در چرخه احداث و تجهیز زیرساختهای گردشگری خودمان هزینه شده چرخ زندگی بخشی از جامعه را به گردش درآورد.
از سویی تأکید مقام معظم رهبری در واقع در مورد فرهنگی است که ذیل فرهنگ اسراف و تبذیر تعریف شده و به ویژه در شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی کشور به هیچ عنوان همراستا با اقتصاد مقاومتی و هدفگذاری تکیهبر توان داخلی نیست چنانکه فرهنگ مسافرتهای تفریحی آنقدر در کشور رایج و باب شده که بسیاری از مسئولان اجرایی و تصمیمگیران از مجلس شورای اسلامی تا شوراهای شهر و شهرداری و سایرین، مبالغی را برای سفرهای عمدتاً غیرضروری خود در نظر میگیرند.
نگارنده گمان دارد که به عنوان مثال یک خانوار با سرپرست کارمند یا شغل آزاد ممکن است در طی چند سال بتوانند حداکثر یک سفر سیاحتی به خارج کشور داشته باشند و صدالبته از این رهگذر بسیاری ترجیح میدهند این سفر را در مورد امور معنوی و زیارتی به جا آورده ضمن بهرهمندی از امکان تفرج و سیاحت، حال دل خود را هم بهتر کنند، اما هستند اقشاری که سالانه چندین سفر خارجی دارند و اصناف یا اقشاری که تماماً درآمد خود را از ملت ایران کسب میکنند و گاه تعداد ماههایی که در خارج از کشور میگذرانند از ماههایی که در ایران هستند بیشتر است و پولهایی که از خاک ایران به دست میآورند را در کشورهای منطقه به خرید ویلا و خانه و... اختصاص میدهند.
آزمون وطندوستی بر زبان آوردن مستمر نام کوروش و صحبت از عظمت ایران و شاهنامه و رستم دستان نیست بلکه وطندوستی را باید در چنین شرایطی محک زد که هموطنان بسیاری حتی برای ضروریترین مسائل خود دچار مشکل هستند، اما افرادی میلیونها و بلکه میلیاردها دلار از سرمایههای این کشور را به خارج برده و بر رفاه و آسایش بیگانگان میافزایند.
آنچه زمانی رئیسکل بانک مرکزی با بهرهگیری از ضربالمثل «دارندگی و برازندگی» بیان کرد و افزایش عوارض خروج کشور را با استناد به آن ضروری دانست در واقع اشاره به همین اقشار و اصناف خاص دارد که به سبب ضعف سازوکارهای نظارتی، عمدتاً از شمول مالیات و تعرفهگذاری صحیح خدمات و ... خارج بوده دریافتیهای کلان خود از مردم ایران را به جیب خارجیها واریز میکنند.
باید توجه کنیم که در اکثر کشورهای جهان تبادلات مالی خارج از تعرفه و سوداگری و دلالی به سبب نظارت دقیق بر هر سنت و دلار ردوبدل شده بسیار سخت و نزدیک ناممکن بوده، پولشویی یا گریز از مالیات تنها در قالب دریافت و پرداخت نقد (کَش) ممکن است که آن هم به سبب نقدینگی تحت کنترل به سختی صورت میپذیرد و از همین روست که به عنوان مثال پزشکان و جراحان به عنوان اقشار خدمتگزار یا خانهسازان و پولبازان (در قوالب غیر رسمی و سوداگرانه) در هیچ کجای جهان امکان کسب درآمد مشابه ایران را ندارند و خود به خود بخش بزرگی از تبادلات مالی این اقشار به جیب ملتهایشان و بهبود و توسعه رفاه عمومی میرود که این سخن البته به معنای ثروت افسانهای همه پزشکان و نامشروع بودن همه فعالیتهای مالی نیست که افرادی در این اقشار هم با شرافت و اصالت تمامقد کنار مردم خود ایستاده به گشودن گره از مشکلات مردم اهتمام دارند.
در کشور ما انواع تبادلات کلان و فاقد نظارت و تعرفهگذاری صورت گرفته ضمن کالایی کردن مقولات مهمی، چون مسکن یا گسیل داشتن نقدینگی به سمت تجاریسازی به جای تولید، اختلال در خدمات حوزه سلامت و صنعت نیز به بار آمده، در نهایت عایدی آن نه به جیب ملت خودمان که به جیب بیگانگان میرود.
حجم ارز خروجی بین ۹ تا ۱۲ میلیون ایرانی که سالانه به خارج از کشور مسافرت میکنند به میلیاردها دلار میرسد که حتی بدون در نظر گرفتن مضرات حذف این پول از چرخه اقتصاد کشور، در شرایط فعلی تامین این حجم عظیم ارز مورد نیاز مسافرتهای خارجی خود چالشی بزرگ پیش روی مسئولان اقتصادی کشور است.
با این وصف نه آن زائر عزیز پیاده کربلا و نه آن جوان دانشجو و نه آن فردی که پس از سالها با اندوختهای تصمیم گرفته خانواده خود را به سفری ببرد مدنظر این مقال نیستند بلکه منظور افرادی است که سال آنها بدون دو یا سه یا چند سفر خارجی بلندمدت سال نمیشود و همچنین آنها که فیلمهای هجومشان در مرزهای ترکیه برای خریداری کالاهایی که وارد کشور میکنند در فضای مجازی پخش شد.
متأسفانه ما هموطنانی داریم که با اتکا به چند سال درس خواندن افزونتر، سرمایه پدری بیشتر یا نشستن بر مسندی خاص، برتر بودن از دیگران و تفاخر و زندگی لوکس را حق طبیعی خود دانسته هزینههای میلیاردی خدمات خود را از مردمان پابرهنه و مستضعف روستاهای دورافتاده تا تومان آخر میگیرند و بلافاصله آنها را تبدیل به دلار کرده و در فعالیتهای تجاری بیگانگان و کنسرتهای آنچنانی و اماکن تفریحی لوکسی هزینه میکنند که دسترسی به آن حتی برای بومیان کشورهای مقصد هم ساده نیست.
سالیان سال است که در جهان هر شغل یا هر فعالیتی جایگاه خود را داشته معلم و کارگر و خلبان و پزشک و وکیل هر یک کرامت خود را دارند در فرهنگ ما، اما برخی مشاغل با استناد به دلایلی سست خود را برتر از عامه مردم دانسته درآمد چند برابری سایر اقشار را کسر شأن پنداشته درآمدهای چند ده برابر یا چندصد برابر طلب میکنند. این افراد باید بدانند که ضمن خروج بخشی از توان اقتصادی کشور با کمک به روند افزایش تقاضای ارز در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی، اختلال در میزان عرضه و افزایش بازار سیاه و نرخ ارز را رقم زده به طور مضاعف ارزش پول و توان خرید هموطنان مستضعف خود را مخدوش میسازند.
افزایش سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی کشور از برنامههای دولت بوده است و بر اساس برنامهای که مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده است باید تراز گردشگری مثبت شده ورودی گردشگری ایران چند برابر خروجی آن شود و این امر برای کشوری با رتبه دهم جاذبههای جهان دور از دسترس نیست.
اخیراً هم تلاشهای خوبی صورت پذیرفته که معرفی جاذبههای ایران را هدفگذاری کرده و انصافاً بسیاری از زیباییهای طبیعی و تاریخی ایران اگر بیشتر از مشابه خارجی نباشد کمتر از آنهم نیست ضمن اینکه اساساً سخنی که برخی افراد مبنی بر تمایل به بهرهمندی از برخی آزادیهای نامشروع در عرف ایران بیان میکنند امری عام نبوده در مورد خانوادهها مصداق ندارد و تنها یک حوزه گردشگری تفریحی را در بر میگیرد و همچنین گردشگرانی که اینگونه امکانات را در کشور خود دارند برای دیدار از تاریخ و فرهنگ کشورهایی مانند ایران به آن سفر میکنند نه شهربازی و امکانات بازیهای آبی و ....
مقام معظم رهبری در سخنان خود بارها بر بحث «اقتصاد مقاومتی» در کشور تأکید کردهاند و به گفته ایشان کاهش وابستگی به صنعت نفت یکی دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتی است و آنچه میتواند وابستگی اقتصادی به صنعت نفت را به حداقل برساند بهرهگیری از صنعت گردشگری است که با هزینه کمتر امکان اشتغالزایی بیشتری را در بازه زمانی دارد.
باید کشور ایران به عنوان یک کشور گردشگری خانوادگی و ارزان به نسبت سایر کشورها معرفی شود و از آن مهمتر برخی از ما تصمیم بگیریم کمی وطندوستیمان را در عرصه عمل اثبات کرده در شرایط مشکلات اقتصادی بر حجم مشکلات کشور نیافزائیم چنانکه محمد باقر نوبخت پیشتر اعلام کرده بود مسافران ایرانی سالانه ۹ میلیارد دلار ارز از کشور خارج میکنند که فشار زیادی به بازار ارز وارد میکند.
از سویی جا دارد مانند برخی کشورها که چند ماه یا چند روز سفر با هزینه دولت را برای همه اتباع خویش در نظر میگیرند موضوع کارت سفر با امکانات مناسب و واقعی احیاشده ایرانگردی و ایرانشناسی در عمل ترویج شود و مردم به وضوح ببینند که چه مکانهای زیبا و شیکی در کشور خودمان وجود دارد که میتواند برای تفریح و تفرج آرام و بی دغدغه مورد استفاده قرار گیرد.