طرح فاضلاب شهری یزد نسبت به دیگر شهرهای استان، روند کندی در پیش گرفته
است؛ چرا که در شهرهای اردکان، میبد، مهریز و بافق بخش خصوصی با جدیت وارد
عمل شده و شبکه فاضلاب این شهرها در حال تکمیل است اما شبکه فاضلاب شهر یزد
بعد از گذشت 20 سال از آغاز اجرای طرح، نزدیک به 40 درصد پیشرفت کرده است.
تاکنون 600 کیلومتر از1500 کیلومتر شبکه فاضلاب در شهر اجرا شده و راه
بسیاری باقی است که شبکه تکمیل شود و شهروندان یزدی به آن متصل شوند.
مطالعات طرح فاضلاب استان با مطالعات شبکه و تاسیسات جمعآوری و تصفیه
فاضلاب شهر یزد در سال72 آغاز و عملیات اجرایی آن از سال75 شروع شد.
روند پیشرفت طرح به دلیل کمبود اعتبار دولتی و هزینهبر بودن اجرای طرح
شبکه فاضلاب، چندان رضایتبخش نبوده و شبکه اجرا شده بیشتر شامل معابر اصلی
و به صورت پراکنده انشعابات اجرا شده است.
بیشترین شبکه فاضلاب شهر در مناطق آزادشهر، صفائیه، حسنآباد، مسکن مهر،
شهرک مهرآوران و بلوار جمهوری اجرا شده است و هنوز مناطق بسیاری از شهر از
اتصال به شبکه فاضلاب شهری محروم هستند.
اما مشکل اجرای ناتمام طرح فاضلاب شهری، تنها برای اتصال مشترکان نیست بلکه
اجرای نصفه و نیمه این طرح، بهرهبرداری از تصفیه خانه فاضلاب را نیز به
دور از ظرفیت تعیین شده قرار داده است.
اکنون 40 درصد از شبکه و 25 درصد از ظرفیت تصفیهخانه براساس افق طرح،
اجرا شده است؛ در حالی که براساس افق طرح در سال 1415 باید 2100 کیلومتر
شبکه فاضلاب و 140هزار مترمکعب در روز ظرفیت تصفیهخانه ایجاد شود.
الزامات زیست محیطی اجرای طرح
یکی از شهروندان یزدی خواستار تسریع در اجرای طرح فاضلاب شهری میشود و
میگوید: الزامات زیست محیطی حکم میکند که اهتمام مسئولان استان برای
اتمام طرح فاضلاب شهری بیشتر باشد.
«نادر دهقان» ادامه میدهد: مدتهاست که برخی شهروندان هزینه اتصال به شبکه
فاضلاب را پرداخت کردهاند اما هنوز انشعاب اجرا نشده است و فاضلاب
شهروندان یزدی در دل زمین فرو میرود و به آبهای زیرزمینی رخنه میکند.
وی میافزاید: رها شدن فاضلاب در زمین، اثرات مخرب زیست محیطی بسیاری به
همراه دارد و در کنار آن بسیاری از شهروندان مجبورند چاههای فاضلاب را در
فواصل نزدیک تخلیه کنند. این وضعیت برای ساکنان بسیاری از مناطق شهر از
جمله مسکن و شهرسازی مشکل ساز شده است.
این شهروند میگوید: اجرای شبکه فاضلاب قطعا برای مدیریت فاضلاب شهر امری
اجتنابناپذیر است پس چه بهتر است که این اتفاق هر چه زودتر رخ دهد چرا که
هر چه زمان بگذرد، هزینه اجرا به مراتب سنگینتر خواهد بود.
یکی دیگر از شهروندان هم از شیوه اجرای شبکه فاضلاب شهر انتقاد میکند و
میافزاید: مسئولان فاضلاب شهری هراز گاهی به صورت جسته و گریخته، به
اجرای شبکه اقدام میکنند؛ اما قطعا تا انشعابات به صورت کامل اجرا نشود،
هیچ مشترکی متصل نخواهد شد.
«مریم ناصری» ادامه میدهد: از این رو بهتر است که در هر نقطهای از شهر
که شبکه بیشتری اجرا شده است، نخست شبکه تکمیل شود و سپس اجرای شبکه در
سایر مناطق شهری در دستور کار قرار گیرد تا در این صورت مشترکان منتظر
تکمیل شبکه باقی نمانند و به شکل اصلی متصل شوند.
وی اضافه میکند: شرکت آب و فاضلاب استان نیز باید اعتبار بیشتری را برای
تکمیل این طرح تخصیص دهد چرا که در غیر این صورت تکمیل طرح فاضلاب شهری به
دهههای آینده موکول میشود و حتی شاید شبکه اجرا شده فرسوده شود و کارایی
خود را از دست بدهد.
یکی دیگر از شهروندان نیز با اشاره به دیدگاه منفی برخی شهروندان به اجرای
شبکه فاضلاب میگوید: برخی عقیده دارند که اجرای شبکه فاضلاب بوی نامطبوع و
شیوع حشرات موذی را به همراه خواهد داشت.
«فاطمه رضایی» ادامه میدهد: در برخی نقاط شهر در طول روز بوی نامطبوع
فاضلاب استشمام میشود و این گونه برداشت میشود که در نقاطی که شبکه
فاضلاب اجرا شده است، این بوی نامطبوع منتشر میشود.
وی با بیان اینکه اگر شبکه فاضلاب کامل اجرا نشود، مشکلساز خواهد بود،
میگوید: شاید بخشی از بوی نامطبوع ناشی از فاضلاب که در برخی از نقاط شهر
استشمام میشود، به دلیل اجرای ناتمام این طرح است.
اجرای 600 کیلومتر از 1500 کیلومتر شبکه فاضلاب شهر
مجری طرح فاضلاب شهری شرکت آب و فاضلاب استان از اجرای 600 کیلومتر از 1500
کیلومتر شبکه فاضلاب شهر خبر میدهد و میافزاید: با توجه به اعتبار تخصیص
یافته، هر سال بخشی از شبکه فاضلاب شهر براساس برنامه 5 ساله مصوب، اجرا
میشود.
«محمدمهدی ثابتیان» میگوید: طرح فاضلاب شهری در برخی مناطق شهر از جمله
بلوار جمهوری، قسمتی از منطقه صفائیه، بلوار پاسداران، منطقه حسنآباد،
مسکن مهر و شهرک مهرآوران و پشت صدا و سیمای یزد اجرا شده است.
وی اضافه میکند: شبکه فاضلاب شهر هر سال براساس اولویتهای برنامه 5 ساله
مصوب، اجرا میشود که ازجمله بخش های مهم در تعیین این اولویت، تراکم
منطقه، آسفالت نشدن معابر، استقرار مراکز آموزشی و تولیدی در منطقه و
همچنین مناطقی است که انشعاب فاضلاب به مشترکان فروخته شده است.
به گفته وی، شبکه فاضلاب شهر یزد 45 هزار مشترک دارد. هزینه اجرا و نصب
انشعاب نیز در حال حاضر حدود 800 هزار تومان است. در این شرایط حدود 3 هزار
مشترک هستند که هزینه انشعاب را پرداخت کردهاند اما انشعاب آنها هنوز
اجرا و نصب نشده است.
این مسئول ادامه میدهد: با توجه به محدودیت اعتبارات، سالانه 25 تا 30
کیلومتر شبکه فاضلاب شهری اجرا میشود واگر تخصیص اعتبار به این منوال
باشد، 20 تا 30سال طول میکشد که شبکه فاضلاب شهر تکمیل شود.
ثابتیان راهکار تسریع در اجرای شبکه فاضلاب شهر را جلب مشارکت بخش خصوصی
میداند و میگوید: اقدامات متعددی برای جلب مشارکت بخش خصوصی صورت گرفته
اما کارساز نبوده است؛ امیدواریم تا ماههای آینده این اتفاق رخ دهد.
وی درباره علت موفق نبودن اقدامات صورت گرفته برای مشارکت بخش خصوصی برای
تکمیل شبکه فاضلاب شهری اظهار میکند: مشکلات حقوقی برای تخصیص پساب تصفیه
فاضلاب، باعث شده است که بخش خصوصی در شهر یزد برای اجرای این طرح اعلام
آمادگی نکند؛ اما امیدواریم با رفع این مشکلات، این مشارکت به نتیجه برسد.
مجری طرح فاضلاب شهری شرکت آب و فاضلاب استان بیان میکند: انتخاب
سرمایهگذار نیاز به توجیه اقتصادی و چگونگی بهرهبرداری از پساب برای
متقاضی دارد تا به انعقاد قرارداد منجر شود، اما تلاش میشود که طرح فاضلاب
شهر یزد نیز با مشارکت سرمایهگذار تکمیل شود.
وی ادامه داد: اگر قرارداد به نتیجه برسد و عملیات اجرایی شبکه فاضلاب از
سوی سرمایهگذار از نیمه دوم سال جاری آغاز شود، در 5 سال شبکه فاضلاب شهر
یزد به صورت کامل اجرا میشود و به بهرهبرداری میرسد.
تکذیب بوی نامطبوع شبکه فاضلاب
مجری طرح فاضلاب شهری شرکت آب و فاضلاب استان انتشار بوی نامطبوع و حشرات
در اثر اجرای طرح فاضلاب شهر را تکذیب میکند و میافزاید: اگر فاضلاب
براساس ظرفیت لوله شبکه اجرا شده، در شبکه جریان یابد، کمترین مشکل وجود
خواهد داشت.
«محمدمهدی ثابتیان» ادامه میدهد: اما در مناطقی که انشعاب کم است و حجم
فاضلاب به حد ظرفیت طراحی شبکه نرسیده است، مشکلی بابت انتشار بو و حشرات
وجود ندارد ؛ با این حساب شبکه سالانه 2 بار شستوشو و سمپاشی میشود.
وی میافزاید: اجرای شبکه فاضلاب با توجه به آثار مخرب زیست محیطی لازم و
ضروری است؛ چرا که در غیر این صورت سفرههای آب زیرزمینی در معرض تهدید
قرار میگیرند.