تابناک اصفهان: پزشک خانواده؛ طرحی که از زمان مطرح شدنش در سال 1384 تاکنون بارها بر سر زبان ها افتاد، رسانه ها مقالات عریض و طویلی در مدح و نقدش به نگارش درآوردند،پزشکان از مزیت ها و معایبش گفتند و امروز با گذشت بیش از یک دهه، تقریبا مسکوت مانده است.پزشک خانواده اگرچه در ماه های پایانی دولت هشتم کلید خورد، اما اجرایی شدنش را دولت احمدی نژاد بر عهده گرفت تا یکی از پرحاشیه ترین طرح های این دولت رقم بخورد. مطابق این برنامه که البته در دولتهای نهم و دهم نسخههای اجرایی متعددی برای آن تدوین و ابلاغ شد، قرار بود، هر پزشک خانواده مسئولیت سلامت تعدادی از جمعیت کشور را به عهده بگیرد و همراه با تیم خود که در نسخههای متعدد این برنامه تعاریف مختلفی داشته است، به افراد تحت پوشش خود خدمات رسانی کند. برنامه پزشک خانواده در دولت نهم در روستاها و شهرهای کوچک با استفاده از دفترچه بیمه روستاییان تا حدی اجرایی شد و به گفته آنان حدود 24 میلیون نفر در این مناطق تحت پوشش این برنامه قرار گرفتند، گو اینکه بعدها اعلام شد، این برنامه در این مناطق نیز ناقص اجرا شده و حداقل خدمات سطح تخصصی و ارجاع بیمارستانی آن کامل نشده است. برنامه پزشک خانواده در دولت دهم نیز پس از
سال ها آزمون و خطا در دو استان فارس و مازندران شروع شد و در دولت یازدهم نیز تاکنون در همین دو استان در حال اجراست.
مخالفان چه می گفتند؟ایجاد چنین تحول عظیمی در سیستم بهداشت و درمان کشور، اصولا باید پس از کارهای کارشناسی و علمی دقیق، بستر سازی و فرهنگسازی مناسب انجام می گرفت؛ تا این چنین مردم به عنوان گیرندگان خدمت دچار سردرگمی و احساس بلاتکلیفی و از دست دادن حق انتخاب و پزشکان به عنوان ارایه دهندگان خدمت دچار احساس عدم امنیت شغلی و محدودیت درنحوه ارایه خدمات خود به مراجعین و گیر افتادن در دالان تنگ دستورالعمل های اداری و بروکراتیک نشوند.
موافقان چه می گفتند؟بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت،اجرای این برنامه را تنها راه نجات نظام پر هزینه و پر چالش سلامت ایران میدانستند و معتقد بودند که تنها در سایه اجرای این برنامه است که به پیشگیری از بیماری توجه میشود، بیماران در پیدا کردن پزشک سرگردان و پشت نوبت نمیمانند و هزینه های گزاف نظام سلامت کم میشود.
مسئولان چه می گویند؟به گزارش ایرنا علی اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزیر بهداشت درباره سرنوشت برنامه پزشک خانواده توضیح داد: سیستمی که الان وزارت بهداشت اجرا میکند، توسعه پایگاههای سلامت و مراکز جامع خدمات سلامت است و اکنون 24 تا 25 میلیون نفر زیر پوشش این برنامه هستند.
وی افزود: اکثر افراد زیر پوشش این برنامه، ساکنان روستاها، شهرهای کوچک و حاشیه نشینان شهرهای بزرگ هستند و قصد داریم امسال تمام شهرنشینان نیز به این خدمات دسترسی پیدا کنند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت گفت: پوشش خدمات نوین سلامت برای شهرنشینان اکنون در برخی استان ها مانند قم، زنجان، کهگیلویه و بویراحمد و یزد کامل شده است، اما برخی استان های دیگر عقب هستند و با مشکلاتی برای اجرای این برنامه مواجهند.
وی درباره نحوه اجرای این برنامه توضیح داد: روش اجرای برنامه نوین خدمات سلامت وزارت بهداشت، خرید خدمت از بخش خصوصی است و هیچ نیرویی برای اجرای این برنامه در وزارت بهداشت استخدام نمیکنیم.
وی ادامه داد: امیدواریم با ادامه روش خرید خدمت از بخش خصوصی بتوانیم تا پایان سال 95 بین 40 تا 50 میلیون نفر را در کشور زیر پوشش برنامه خدمات نوین سلامت ببریم.
برنامه خدمات نوین سلامت وزارت بهداشت شامل خدمات حدود 18هزار خانه بهداشت در روستاها، حدود دو هزار پایگاه سلامت و حدود 900 مرکز جامع خدمات سلامت در حاشیه شهرهاست که اکنون فعال هستند.مراکزی در مجموع سطح اول خدمات شبکه بهداشتی- درمانی کشور را تشکیل میدهند.
اظهار نظر آقای وزیرحسن هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز پیش از این گفته بود: به جز خانههای بهداشت که از گذشته با حضور حدود 18 هزار بهورز وجود داشته است، حدود 9 هزار نفر نیروی جدید شامل850 پزشک، 529 کارشناس روانشناس بالینی و 475 کارشناس تغذیه به صورت خرید خدمت به کارگیری شدهاند و برای تجهیز این مراکز حدود هزار میلیارد تومان در سال 94 هزینه شده است.به گفته وزیر بهداشت، با ارایه خدمات نوین سلامت در پایگاه های سلامت برای هر 12 هزار و 500 نفر یک پایگاه بهداشتی و برای هر 30 تا 50 هزار نفر یک مرکز جامع خدمات سلامت ایجاد شده است که حدود 10میلیون نفر حاشیهنشین و پنج میلیون نفر ساکنان شهرهای کوچک را پوشش میدهند. به نظر میرسد، برنامه نظام جامع نوین خدمات سلامت تا حدی با برنامه پزشک خانواده که از دولتهای گذشته شروع شده و اکنون در دو استان فارس و مازندران در حال اجراست، تفاوت دارد، مسئولان وزارت بهداشت معتقدند، اجرای برنامه پزشک خانواده نیازمند زیرساختهای لازم است و ایجاد پایگاههای سلامت و مراکز جامع سلامت با حضور پزشک، متخصص تغذیه و کارشناس بهداشت روان، به نوعی تامین زیرساختهای لازم برای اجرای برنامه پزشک خانواده است.اکنون باید صبر کرد و دید سرنوشت نهایی برنامه پزشک خانواده و نظام نوین خدمات سلامت به کجا میانجامد.
نویسنده : ماهور سنایی. روزنامه نسل فردا