گرچه ارزش آب فراوانی که صرف بهدست آمدن محصولی چون سیبزمینی می شود، از ارزش محصول بهدستآمده بسیار بیشتر است، اما برخلاف سیاستهای کشور، افزایش سطح زیر کشت و تولید بیشتر چنین محصولات پرآب بری در دستور کار کشاورزان و مسئولان کشاورزی استان قرارگرفته تا ضربه جبرانناپذیر دیگری بر پیکره منابع آب استان وارد شود.
گزارشهای رسمی حاکی از آن است که بارشهای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۳ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۴۰ درصد افزایش داشته است. از ابتدای سال آبی ۹۴ تاکنون ۴۴۶ میلیمتر بارش برف و باران در سطح استان همدان رخداده که وضعیت ذخایر آبی همدان با این بارشها بهبودیافته است.
به گزارش تابناک همدان، گرچه میزان بارندگی و ذخایر سطحی در استان افزایشیافته، اما استان همدان هم چنان با کمبود و بحران ذخایر زیرزمینی مواجه است. ضمن اینکه علیرغم این بارشها در برخی از شهرستانهای استان مسئولان با چالشهای بسیاری برای تأمین آب شهری مواجهاند.
واقعیت آنکه در سالهای گذشته و با افزایش بیرویه و غیرقانونی برداشت از منابع زیرزمینی، حجم این منابع بسیار کاهشیافته، بهطوریکه در دو سال گذشته حدود ۱۵۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود شده است. این میزان چاه غیرقانونی در سطح استان به خوبی نشان میدهد که منابع آب زیرزمینی تا چه حدی با بحران دستوپنجه نرم میکنند. بحرانی که حل آن به اتخاذ سیاستهای بلندمدت نیاز دارد. برنامههایی جامع که همکاری همه دستگاهها و همه بخشهای مصرفی را میطلبد.
بیشترین میزان مصرف آب در کشور و در استان به بخش کشاورزی اختصاص داشته و همچنین بیشترین میزان برداشت از سطح آبهای زیرزمینی در این بخش گزارششده است. بااینحال و باوجود تأکید مسئولان بر مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی و بهخصوص در کشت محصولات پرآب بر، متأسفانه آمار ارائهشده حاکی از آن است که سطح زیر کشت سیبزمینی در استان در حال افزایش است.
طبق اظهارات مقامات سازمان جهاد کشاورزی استان، امسال ۱۱ هزار هکتار از اراضی استان به زیر کشت سیب زمینی تابستانه میرود. این در حالی است که در سال گذشته ۱۰ هزار و ۸۷۴ هکتار از اراضی استان به تولید سیب زمینی تابستانه اختصاص داشته است. ضمن اینکه 12 هزار و ۸۰۰ هکتار سیب زمینی پاییزه با تولید کل ۵۰۰ هزار تن به مجموع تولید تابستانه اضافه خواهد شد.
حال جای این سؤال است که با توجه به بحران منابع آب در سطح استان، چگونه است که سطح زیر کشت سیبزمینی بهعنوان محصولی که به آب فراوان احتیاج دارد، افزایش مییابد؟ درحالیکه سیبزمینی بهعنوان محصولی استراتژیک شناخته نمیشود، افزایش سطح زیر کشت سیبزمینی میتواند ضربه جبرانناپذیری بر پیکره منابع محدود آبی استان وارد نماید.
سالهای گذشته کشت سیب زمینی سود فراوانی را برای برخی کشاورزان به همراه داشته، سودی که کشاورزان را به سمت استفاده بیشتر از منابع آب توأم با استفاده از طرحها و الگوی غیراصولی کشت، سوق داده و بر بحران منابع آبی دشتهای استان دامن زده است.
اما با توجه به خشکسالی در دشتهای همدان، مسلماً ارزش آب فراوانی که صرف بهدست آمدن محصولی چون سیبزمینی میگردد، از ارزش محصول بهدستآمده بسیار بیشتر میباشد. مگر نه آنکه در سال گذشته مقدار زیادی از این محصول به دلیل عدم تقاضا در بازار و قیمت پایین فاسد و سپس امحا شد؟
بهتر آنکه مسئولان کشاورزان را با کشت محصولاتی ترغیب کنند که احتیاج کمتری به منابع آب بهخصوص منابع آب زیرزمینی داشته و همراه باارزش اقتصادی، از محصولات کشاورزی استراتژیک بهحساب آید. ضمن اینکه برای افزایش تولیدات کشاورزی، روشهایی را اتخاذ کنند که کشاورزان بهجای افزایش سطح زیر کشت چنین محصولاتی، به استفاده از طرحهای نوین آبیاری برای افزایش برداشت محصول با مصرف میزان کمتری از منابع آب متمایل شوند؟