توسعه متوازن آموزش به برکت انقلاب
توسعه مدارس اردبیل در ۳۸ سال گذشته در مسیر انسداد فقر علم و دانش به‌ویژه در مناطق محروم بوده است؛ نهضتی که تداوم آن همسویی باارزش‌های معنوی انقلاب اسلامی است.
سال ۵۶ بود. انقلاب هنوز به پیروزی نرسیده و در همه شهرها تب‌وتاب تحولات عمده‌ای به چشم می‌خورد. گوش‌ها تیز رادیوهای قدیمی بود تا از احوالاتی که سرنوشت مردم را رقم می‌زند کسب خبر کند.
تحولاتی که ندای یک انقلاب بزرگ را می‌داد، دانش‌آموزان را نیز تحت‌الشعاع قرار داد. بااینکه هرسال مراسم تاج‌گذاری شاه و رژه‌های دانش‌آموزان برگزار می‌شد، در بین آن‌ها چهره‌های ناراضی را نمی‌توان نادیده گرفت. بعضی خودشان را به مریضی زده، برخی از سوی خانواده‌ها منع شده و عده ای باوجود نارضایتی از سر ناچاری در مراسم رژه حضور داشتند.
۱۲۲ آموزشگاه در کل گستره جغرافیایی اردبیل دایر بود. شاه و همسرش در مدرسه شیخ صفی روی بالکن چوبی سخنرانی کرده و هرچند تمامی ظواهر اصرار به موفقیت یک رژیم شاهنشاهی داشت اما بذر نفرت، کینه و مبارزه در دل کودکان و نوجوانان به‌واسطه تکیه این رژیم بر زورمداری کاشته می‌شد.
۴۱ هزار و ۴۳ دانش‌آموز هرروز شاهد اخبار متناقض، شکنجه مخالفان، تحرکات گروه‌های مختلف و رشادت‌هایی بودند که رژه زیبا را تحت‌الشعاع قرار داده و دیگر چندان جذاب نبود. در شرایطی که حتی برخی دانش‌آموزان دختر برای حجاب خود در مدارس توبیخ می‌شدند، دل‌ها به ندایی گرم بود. امامی بزرگوار پیشوای معنوی و فکری و روحی دانش‌آموزانی شده که به دنبال تحصیل علم و دانش واقعی و نه ساختگی بودند.
در بسیاری از روستاها مفهوم علم‌آموزی معنی نداشت. شغل پدر تنها ارثیه به پسر بود و به‌ویژه سطح سواد زنان به دلیل اشتغال صرف در امور منزل و بی‌توجهی به تحصیل آن‌ها در حد نازلی قرار گرفت.
انقلاب فرصت گسست اسارت‌ها
سال ۵۷ سالروز تحول عظیمی در تاریخ این دیار به شمار می رود که هنوز که هنوز است اثرات آن در تمامی ابعاد زندگی جریان دارد.
سال‌ها مبارزات مخفی و علنی علیه رژیم شاهنشاهی به نتیجه رسیده و پیشوای معنوی به خاک کشور قدم گذارده است. مردم تظاهرات کرده‌اند و دانش‌آموزان نیز سهم کمی نداشته‌اند.
دانش‌آموزانی که زمانی سربازان کوچک امام بوده‌اند، امروز در حوزه‌های مختلف درس ایستادگی، استقلال و تلاش برای دستیابی به ارزش‌های حقیقی را به کاربسته و نشر می‌دهند.
یک سال بعد در هفت دی‌ماه ۱۳۵۸ امام خمینی(ره) یادگاری از خود برجای گذاشتند که تأثیر آن انقلاب دیگری در عرصه علم و دانش بود. سازمان نهضت سوادآموزی ایران باهدف آموزش خواندن و نوشتن به بزرگ‌سالان و کودکانی که به مدرسه دسترسی ندارند، تأسیس شد.
امروز به برکت اقدامی که از سر تدبیر و به پشتوانه ارزش‌های انقلاب شکل گرفته و گستره سوادآموزی در اردبیل با جهش قابل‌توجه مواجه است.
افزایش ۶۰ درصدی سوادآموزی در اردبیل
به گفته مدیرکل آموزش‌وپرورش استان اردبیل زمانی که نهضت سوادآموزی در اردبیل آغاز به کار کرد درصد برخورداری از سواد شامل حال ۳۱ درصد از مردم جامعه بود؛ این در حالی است که در آخرین سرشماری صورت گرفته در سال ۹۰ میزان باسوادی به ۹۱ درصد افزایش یافته است.
صابر سپهری در گفتگو باخبرنگار مهرتصریح کرد: تشکیل نهضت سوادآموزی باهدف پوشش افراد جامعه در سنین ۱۰ الی ۴۹ ساله جامعه بوده و در طی سال‌های اخیر فعالیت‌های چشمگیری را به دنبال داشته است.
سپهری بابیان اینکه درصد سواد زنان نیز از ۱۵ درصد به ۸۷ درصد رسیده است، متذکر شد: سوادآموزی به‌ویژه توانسته در مناطق محروم و روستایی عملکرد مطلوبی به همراه داشته باشد.
وی به کاهش فاصله سواد مرد و زن نیز در این بازه زمانی اشاره کرد و گفت: این متغیر نشان می‌دهد فاصله از ۳۱ درصد به هفت درصد کاهش یافته است.
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان نتیجه تمامی این اقدامات را بهبود وضعیت برخورداری از سواد شهروندان اردبیلی در سطح کشوری دانست و افزود: فاصله سواد استان با میانگین کشوری در زمان تشکیل نهضت سوادآموزی ۱۷ درصد بود که در سال ۹۰ این رقم با افت ۱۵.۵ درصد به ۱.۵ درصد رسیده است.
اداره ۱۱ مدرسه تک دانش‌آموز در اردبیل
سپهری بابیان اینکه آموزش‌وپرورش سوادآموزی را رسالت خود می‌داند، اضافه کرد: علاوه بر این ازجمله اصلی‌ترین سیاست‌های ما پوشش جامعه هدف حتی در محروم‌ترین مناطق است.
وی افزود: به‌پاس تدابیری که اتخاذ شده ما امروز دانش‌آموزی که فرصت و حق تحصیل از وی سلب شود نداریم و در خود استان ۱۱ مدرسه با تک دانش‌آموز دایر است.
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان متذکر شد: این مدارس در مناطق کم برخوردار و محورم هستند و به دلیل سختی رفت‌وآمد، معلم به محل زندگی دانش‌آموز مراجعه کرده و تدریس می‌کند.
سپهری به تداوم فعالیت‌های سوادآموزی در تمامی مناطق و نواحی استان اشاره کرد و متذکر شد: در امر سوادآموزی همت و همکاری سوادآموزان نیز اهمیت ویژه و مؤثر دارد.
وی به تعریف بسته‌های تشویقی جهت سوادآموزی اشاره کرد و گفت: امروز اگر فردی اقدام به سوادآموزی کند یا فرد دیگری وی را در این مسیر یاری کند، بسته‌های تشویقی دریافت می‌کند.
افزایش قابل‌توجه مدارس و ورود خیرین
تلاش برای سوادآموزی یادگار همیشه ماندگار امام راحل است. بعد از پیروزی انقلاب باهدف محرومیت‌زدایی از جامعه و تقسیم برابر ثروت توسعه مدارس نیز جان گرفت.
در آن زمان هرچند اردبیل هنوز یک استان مستقل نبود اما به تعداد مدارس به‌ویژه مدارس روستایی اضافه شد تا جایی که حتی در صعب العبور ترین روستاها حتی شده کانکس‌های مدارس چندپایه دایر شدند.
در حال حاضر ۲۲۴ هزار و ۹۵۳ دانش‌آموز اردبیلی در سه هزار و ۲۹۵ واحد آموزشی مشغول به تحصیل هستند.
طی سال‌های اخیر ورود خیرین به امر مدرسه‌سازی موجب شده است توسعه فضاهای آموزشی با تکیه بر نیاز مناطق محروم صورت گرفته و در راستای تحقق یک انقلاب فکری گام بردارد.
امروز کارشناسان آموزشی استان تداوم این نهضت را مسئولیت خطیر خود بعد از انقلاب می‌دانند تا فرصت آموزش به‌صورت برابر برای همگان فراهم شده و بی‌سوادی مهار شود.
گزارش از: ونوس بهنود