دکتر آیت پیمان
17 ربــیع‌الاول سالروز ولادت پیامبر مهربانی‌ها یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است. فرارسیدن این روز بزرگ و هفته وحدت فرصتی است تا زمینه‌های تقریب بین مذاهب اسلامی و اندیشه‌هایی را که خواهان رویارویی با فرهنگ و تمدن اسلامی هستند بررسی کنیم.
در جهان کنونی که هر روز شاهد تحولات گوناگون هستیم و از آن سو دشمنان مُدام در حال توطئه چینی علیه اسلام و مسلمانان هستند، مقوله وحدت اهمیت و ضرورت ویژه‌ای پیدا می‌کند به خصوص در عصری که دنیای رسانه و عصر شبکه‌های اجتماعی و تغییرات بسیار سریع نام گرفته است.
البته این دوران ویژگی‌ها و محاسن زیادی دارد اما به هر حال مخاطراتی هم دارد و آن هم این‌که یک نوع تقابل فکر و اندیشه و فرهنگ و تمدن رخ داده و جنبه رویارویی و معارضه پیدا کرده است. امروز می‌شود گفت که فرهنگ اومانیسم غربی و لائیسیته و سکولاریسم با پشتوانه و حمایت جریان وهابیت، سلفی گری و صهیونیسم در همه کشورها، شیعیان را تحت فشار و هجوم قرار داده است.
در زمانه حاضر، اسلامی از سوی برخی گروه‌ها و جریان‌ها تبلیغ می‌شود که مشخصه اسلام ناب محمدی(ص) که مطابق با آموزه‌های اهل بیت(ع) است را ندارد و این در حالی است که از سوی دیگر، چهره اسلام حقیقی در جهان به ناحق و ظالمانه و با ترفندهای گوناگون به صورت چهره‌ای مخدوش و غیرواقعی ارائه و معرفی می‌شود.
تفرقه؛ خواست نظام سلطه
همه می‌دانیم که استکبار جهانی از اسلام وهابی و اسلام آمریکایی هیچ گونه احساس خطری نمی‌کند، اما از تشیع انقلابی و اسلام ناب به شدت می‌هراسد و در این میان تردیدی وجود ندارد که ما باید هوشیار باشیم و عرصه جهانی و تقابل‌ها را به خوبی بشناسیم و بدانیم که تفرقه و نزاع میان شیعه و سنی و فرقه‌های اسلامی، خواسته دشمنان تشیع و اسلام است.
از این رو آنچه مهم است این است که ما نباید با تحریک احساسات و کنترل‌نکردن هیجانات، خدای ناکرده در دام برنامه‌های شوم دشمن بیفتیم و کاری کنیم و یا حرفی بزنیم که باعث برهم خوردن وحدت شیعه و سنی شود و بدین سبب پیروان این 2 مذهب روبه‌روی همدیگر صف آرایی کنند. ضمن آن‌که باید با هر اقدامی که باعث تفرقه میان مذاهب اسلامی و دشمنی آنها می‌شود، به طور جدی مقابله کنیم و حتی فراتر از این مساله ما امروز به گفت‌وگو با پیروان دیگر ادیان هم نیاز داریم.
در این تعامل‌ها هم ما باید نگاه و رویکرد خود و قرائتمان از اسلام ناب محمدی(ص) را به گوش همه مردم جهان از اندیشه‌ها و مکاتب و ادیان گوناگون برسانیم و بی‌شک این مهم تنها در سایه وحدت و پیگیری رویکرد تقریبی ممکن خواهد شد.
وحدت در سیره نبوی و علوی
در سیره نورانی پیامبر اکرم(ص) و ائمه طاهرین(ع) نیز فراوان می‌بینیم که حضرات معصومین با پیروان دیگر مذاهب و ادیان به گفت‌وگو می‌نشسته‌اند و اقدام به پرسش و پاسخ و احتجاج می‌کرده‌اند و همه اینها در کمال آرامش و احترام متقابل انجام می‌شده است.
در واقع ائمه(ع) با حُسن خلق و قول معروف و منطق و جدال احسن با پیروان همه ادیان و حتی با مشرکان و معاندان برخورد می‌کردند تا به این وسیله زمینه جذب و هدایت آنها فراهم شود. پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم ما از آن جا که به اذن و عنایت الهی صاحب برهان قاطع و دلایل محکم و منطق قوی بوده‌اند، نیازی نمی‌دیدند که به نزاع بپردازند و با استدلال و برهان تمام سوالات و شبهات را به خوبی پاسخ می‌دادند و تفکر ناب اسلام را بر همه تفکرات غالب می‌کردند.
همین باور و اعتقاد باید در کردار و گفتار ما هم نمود داشته باشد و ما بر اساس سیره نبوی عمل کنیم. به دیگر سخن ما نباید از گفت‌وگو و مناظره و تعامل بترسیم و بر عکس باید در مجامع علمی و فرهنگی و آکادمیک جهان حضور یافته و تفکر ناب شیعه را به درستی تبیین کرده و از حقایق و معارف آن به طریق درست کلمه، دفاع کنیم.
گرچه در دنیای کنونی، ادعاها و انحرافات زیاد است اما به هر حال ما باید به وعده مسلم و تخلف ناپذیر خدای متعال ایمان داشته باشیم که حق ماندنی و باطل رفتنی است. به خصوص در مناسبات میان شیعه و سنی باید از لعن و سب و برخورد افراط‌گرایانه که ما را به نتیجه هم نمی‌رساند بپرهیزیم و بدانیم که بی‌تردید اگر ما حق را عرضه کنیم و با برخورد اخلاقی و سیره درست آن را تبیین و تشریح کنیم، گمراهان و جاهلان حق را شناخته و به آن ایمان می‌آورند.
فرمایش گهربار امام صادق(ع) در همین خصوص بسیار راهگشاست که حضرت فرمود: اگر مردم محاسن کلام ما را بشناسند و بدان معرفت یابند همه از ما تبعیت می‌کنند. بنابراین آنچه مشخص است این‌است که ما باید محاسن کلام اولیا و پیشوایان و پیامبر خاتم(ص) را که رحمت للعالمین بود با حسن قول و لسان لیّن که قرآن تأکید کرده بیان کنیم و در نشر و ترویج آن بکوشیم و از آن سو از طرح هر گونه حرف سخیف و رفتار ناشایست در مقابل ادیان و مذاهب دیگر چه اهل سنت و چه سایر فرقه‌های غیر اسلامی به شدت برحذر باشیم. اگر این نوع رفتار کردیم در خط و مسیر سیره نورانی پیامبر رحمت و مهربانی گام برداشته‌ایم.
از حرکت‌های نابخردانه برحذر باشیم
امروز باید بر اساس فرمایشات امام راحل و مقام معظم رهبری هر قدر که می‌توانیم زمینه وحدت و برادری را در جهان اسلام فراهم کنیم و با حرکت‌های نابخردانه مانع از افزایش کینه‌ها و دشمنی‌ها در بین مسلمانان شویم.
متاسفانه گاه دیده می‌شود که چه در میان شیعیان و چه اهل تسنن، گروه‌هایی به دنبال تشدید اختلافات هستند و با رفتارها و گفتارهای افراط آمیز خود درواقع به تحقق اهداف شوم دشمن کمک می‌کنند حال آن‌که علما و مراجع عظام تقلید و در راس آنها امام(ره) و رهبری بر لزوم حفظ وحدت با هدف حفظ انسجام امت اسلامی تأکید کرده و می‌کنند و از آن سو بزرگان معتدل و معقول اهل تسنن نیز همین رویه را دارند.
بر همین مبنا نیز نظام جمهوری اسلامی ایران نهادهای تقریبی مثل مجمع جهانی اهل بیت(ع) و مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و... را برای وحدت و نزدیکی مذاهب اسلامی تاسیس کرده است و هر سال بانی برپایی همایش‌ها و سمینارهای بین‌المللی متعددی با موضوع راهکارهای تحقق وحدت و افزایش زمینه‌های همبستگی میان امت اسلامی می‌شود.
اسلام عزیز، قرآن مجید و سیره و سنت رسول اکرم(ص) و ائمه طاهرین(ع) ما را به وحدت و برادری فرا خوانده‌اند و قرآن که مورد احترام ویژه همه مسلمانان است خود بالاترین منادی وحدت است و اگر همه ما به کلام وحی تمسک بجوییم و آموزه‌های آن را مبنای گفتار و کردار خود قرار دهیم، بسیاری از مشکلات امروز جهان اسلام و اختلافات و خونریزی‌ها خود به خود حل می‌شود.
دکتر آیت پیمان
مدیر مجمع جهانی شیعه شناسی
