این راه‌ها به «کردستانی آبادتر» ختم نمی‌شود + تصاویر

به گزارش تابناک کردستان، «از شما کردستانی آبادتر می‌خواهم»؛ این جمله‌ای است که مردم استان کردستان بارها و بارها از زبان عبدالمحمد زاهدی استاندار دولت یازدهم به نقل از رئیس دولت شنیده‌اند و تقریباً همه کسانی که به نوعی دنبال کننده اخبار مسئولان دیارشان هستند می‌دانند این جمله «کلید»ی را رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت برای انتصاب زاهدی به عنوان نماینده عالی دولت در کردستان مطرح کرده و رئیس دولت به نوعی همه انتظارات خود از نماینده‌اش را در یک جمله خلاصه کرده تا از سویی وظایف دولت را پیش ببرد و از سوی دیگر احتمالاً پاسخی درخور به رای بالای مردم کردستان به گفتمان «تدبیر و امید» در انتخابات سال 92 داده باشد.

یکی از راهبردهای استاندار کردستان برای تحقق مطالبات رئیس جمهور درباره استان، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل در کردستان است و زاهدی با علم به مشکلات عدیده این حوزه، همواره تلاش داشته تا گام‌های مؤثری برای بهبود شرایط در این بخش بردارد.

نماینده عالی دولت در کردستان تنها چند ماه پس از آغاز به کار در استان، اردیبهشت ماه 93 و زمانی که وزیر اطلاعات در جلسه شورای اداری استان حضور داشت به بهانه وضعیت نابسامان فرودگاه سنندج، بخشی از مشکلات استان در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل را روشن ساخت.

وی در آن جلسه به صراحت مشکل عمده توسعه نیافتگی کردستان را عدم وجود زیرساخت‌های حمل و نقل عنوان و اظهار کرد: «کردستان فاقد راه زمینی مناسب نسبت به همه استان‌های کشور بوده، راه ریلی ندارد و استان، تنها یک فرودگاه با وضعیت خاص دارد که در آن هواپیماهای پهن پیکر هم توان فرود ندارند».

گذشت ماه‌ها از آن تاریخ نشان داده که در وضعیت زیرساخت‌های حمل و نقل استان تغییراتی هرچند اندک اتفاق افتاده ولی این تغییرات نتوانسته پاسخگوی نیاز مردم باشد.

انتقادها به وضعیت زیرساخت‌های حمل و نقل کردستان البته در دولت دهم هم مطرح بود و نمونه تندترین این انتقادها مربوط به روزهای پایانی شهریور 92 و زمانی بود که یکی از نمایندگان استان در گفت‌وگویی تا آنجا پیش رفته بود که «تعطیلی راه و شهرسازی کردستان را بهتر از فعال بودنش عنوان کرده و گفته بود: به صراحت می‌گویم اگر اداره راه استان کردستان تعطیل شده و مدیریت راه‌های کردستان به استان‌های هم‌جوار سپرده شود به مراتب وضعیتی بهتر از وضع کنونی بر استان حاکم خواهد بود».

نوک پیکان انتقادهای این نماینده متوجه شخص مدیرکل راه و شهرسازی کردستان بود و در این باره گفته بود: «با وجود انتقاد شدید از استاندار کردستان و اصرار بر اینکه وجدی مدیری ضعیف است و تجربه کافی برای مدیریت اداره کل راه و شهرسازی کردستان را ندارد و نباید این شخص به مدیریت اداره کل راه و شهرسازی منصوب شود این کار انجام شد و نتیجه امر، وضعیتی است که همه شاهد آن هستند».

وجود این موضع‌گیری‌ها و مشکلات موجود در این حوزه، گمانه‌زنی‌ها در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم و هنگامی که مدیران استان مشغول ارائه عملکرد خود به استاندار جدید بودند ـ تا شاید بتوانند نظر مثبت وی را جلب کرده و در پست خود ابقا شوند ـ این بود که حوزه راه و شهرسازی به دلیل اهمیت ذاتی آن به منظور ارتقای کیفیت عملکرد، مشمول تغییر در حوزه مدیریتی شود اما در نهایت به هر دلیلی ـ که کم و کیف آن برای افکار عمومی زیاد روشن نشد ـ مدیرکل راه و شهرسازی دولت دهم در این پست، به کار خود ادامه داد!

هرچند پرداختن به دلایل ادامه کار مدیر راه و شهرسازی استان موضوع این وجیزه نیست اما لازم بود قبل از پرداختن به اصل موضوع، این نکات به صورت سربسته یادآوری شود.

یکی از پروژه‌های راه‌سازی کردستان که بحث‌های فراوانی در سال‌های اخیر درباره آن مطرح شده مسیر ارتباطی سنندج به مریوان است که دلیل تکمیل نشدن این مسیر در دولت سابق هم توسط یکی از نمایندگان مجلس، «ضعف مدیران اجرایی» عنوان شده بود.

عضو هیئت رئیسه وقت کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در یک مصاحبه عنوان کرده بود که «چهار باند‌ه کردن مسیر سنندج مریوان از پرو‌ژه‌های مهر ماندگار بود و معاون اول وقت رئیس جمهور و استاندار کردستان بارها درباره آن شعار داده‌اند و در حضور خود من، هم رحیمی و هم شهبازی قول دادند اتوبان سنندج مریوان در خرداد 92 به بهره‌برداری برسد و چون اعتبارات پروژه‌های مهر ماندگار تأمین شده بود تکمیل نشدن این پروژه‌ها ضعف مدیران اجرایی را می‌رساند».

با همه این اوصاف، نگاهی گذرا به وضعیت مسیر ارتباطی سنندج مریوان و بویژه قسمتی از این مسیر که به گفته مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان بهمن‌ماه 92 یعنی کمتر از 2 سال پیش زیربار ترافیک عمومی سنندج به مریوان رفته، نشان می‌دهد که این مسیر 16 کیلومتری وضعیت چندان مطلوبی بویژه در 10 کیلومتر اولیه یعنی از تقاطع «تودار» تا سه‌راهی «آویهنگ» ندارد و این تکه از مسیر هیچ شباهتی به جاده‌ای تازه‌ساز که از کمتر از 2 سال پیش به عنوان مسیر ارتباطی جایگزین «گردنه خروسه» مورد استفاده عموم قرار گرفته، ندارد.

مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان در پاسخ به سوال خبرنگار تابناک درباره وضعیت نامطلوب و قابل تأمل این مسیر گفت: احداث واریانت «تودار شویشه» از سال 87 آغاز شد و عملیات ساخت 10 کیلومتر از این مسیر یعنی از «تقاطع تودار» تا سه راهی «آویهنگ» در سال 89 به پایان رسیده و پروژه در 6 تیرماه 89 تحویل موقت شده است.

وی افزود: این بخش از مسیر از همان سال 89 به عنوان راه روستایی مورد استفاده بوده و تمامی کامیون‌ها و ماشین‌های راهسازی مشغول به کار تکمیل 6 کیلومتر باقیمانده، در این مسیر تردد کرده و از این راه استفاده کرده‌اند و خرابی‌های موجود، «یک‌دفعه» به وجود نیامده‌اند.

رامین محمودی با اعلام اینکه قصد ما توجیه موضوع نیست تصریح کرد: مسیر یاد شده 2 سال دوره تضمین داشته و در تاریخ 10 مرداد 91 هم، پروژه، تحویل قطعی شده است.

وی گفت: پیگیر هستیم تا علت اصلی مشکلات پیش آمده برای مسیر یادشده را مشخص کنیم تا اگر پیمانکار، کار خود را به درستی انجام نداده باشد جبران مافات کند و اگر دستگاه نظارت، کار خود را به خوبی انجام نداده باشد، با این مجموعه برخورد شود.

اگر هم بنا بر صحت همه اظهارات مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان باشد ـ که هست ـ باز نمی‌توان مشکلات موجود در 6 کیلومتر باقی‌مانده این مسیر یعنی از سه‌راهی آویهنگ تا تقاطع شویشه را نادیده گرفت چرا که در این فاز هم مشکلاتی چون موج‌دار شدن مسیر و نشست آسفالت بر اثر عبور وسایط نقلیه سنگین، در برخی نقاط کاملاً مشهود است.

مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان با قبول وجود مشکلات در بخش سه‌راهی آویهنگ تا تقاطع شویشه از واریانت «تودار شویشه» تأکید کرد: آنچه در بهمن 92 به بهره‌برداری رسید مربوط به کیلومتر 10 تا 16 یعنی از تقاطع آویهنگ تا تقاطع شویشه است که این فاز از مسیر در دی ماه 92 تحویل موقت شده و دوره تضمین این 6 کیلومتر بر خلاف گذشته که دوره تضمین 2 ساله بود، 5 ساله است که با لحاظ این موارد، به پیمانکار و دستگاه نظارت نامه نوشته‌ایم که مشکلات را پیگیری و رفع نقص کند.

وی با اشاره به دلیل اصلی برخی مشکلات به وجود آمده گفت: مهم‌ترین دلیل مشکلات به وجود آمده را می‌توان این امر دانست که در جاده‌های بین شهری که باید 3 لایه آسفالت اجرا شود، به واسطه کمبود اعتبار 2 لایه آسفالت اجرا می‌کنیم که 2 لایه آسفالت هم، توان ترافیک موجود محورهای استان را ندارد و طبیعتاً اضمحلال زودرس پیش می‌آید.

محمودی افزود: محاسبات ما شفاف است و مسیر سنندج مریوان با توجه به بار ترافیکی باید 3 لایه آسفالت داشته باشد ولی وقتی با کمبود اعتبار مواجه هستیم مجبوریم کار را با 2 لایه آسفالت انجام دهیم و زمانی که مشکل برطرف شد، با انجام یک لایه دیگر آسفالت را تقویت کنیم.

استدلال و پاسخ‌های مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان تا این بخش از گفت‌وگو می‌توانست قانع کننده باشد اما، پاسخ وی به این سوال که چرا فاز اول این راه(تقاطع تودار تا سه‌راهی آویهنگ به طول 10 کیلومتر) زمانی زیر بار ترافیک عمومی مسیر سنندج مریوان رفته که دچار مشکلات بوده و دوره تضمین آن هم به پایان رسیده و علاوه بر آن ترمیم خرابی‌ها، انجام نشده، به هیچ وجه برای ما روشن و قانع کننده نبود.

وی در پاسخ به شبهات موجود و سؤال مطرح شده درباره این مشکل گفت: اینگونه نیست که پروژه‌ها با خرابی تحویل مردم شود، 250 کیلومتر راه روستایی احداث کرده‌ایم که 2 کیلومتر مسیر مشکل‌دار در این مقدار راه احداث شده وجود ندارد!

نکته قابل تأمل پاسخ‌های مدیر ساخت و توسعه راه‌های اداره کل راه و شهرسازی استان کردستان به تابناک آنجا بود که وی در پاسخ به این سؤال که تاکنون و بعد از گذشت تقریباً 2 سال چطور مقصر وضعیت به وجود آمده و خرابی بخش‌هایی از این مسیر هنوز مشخص نشده، خاطر نشان کرد: تمام هم و غم راه و شهرسازی کردستان متمرکز بر آن مسیر نیست! چرا که حدود 200 تا 300 پروژه در دست اجرا داریم و وجود مشکل در کار، طبیعی است؛ از کل مسیر ممکن است حدود 20 درصد دچار خرابی شده باشد، اگر کل عملکرد راه و شهرسازی در حوزه راه‌ها محاسبه شود حتی ممکن است اشکال در کار، به یک دهم درصد هم نرسد و این امر هم، معمول است!

ناگفته نماند مدیرکل راه و شهرسازی کردستان، اندکی پیش از بهره‌برداری از واریانت «تودار شویشه» در مصاحبه‌ای 3 ساعت و نیمه با خبرنگاران وعده داده بود که با بهره‌برداری از این قطعه، مردم از «مسیری فوق‌العاده عالی و استاندارد»! استفاده می‌کنند.

با این تفاصیل و با توجه به اینکه توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کماکان از مشکلات اساسی بر سر راه توسعه استان کردستان است، اگر روند کار در سایر پروژه‌های راه‌سازی استان هم بر این منوال باشد، با وجود هزینه‌های کلان نظام برای توسعه استان، نمی‌توان امیدوار بود این مهم در آینده نزدیک محقق شود.

هر چند نمی‌توان وضعیت یک پروژه راهسازی 16 کیلومتری و وضعیت نامطلوب کار تحویل شده به مردم را به همه کارهای عمرانی و پروژه‌هایی از این دست تعمیم داد ولی، می‌توان نبود نظارت و عزم کافی برای برخورد با قصور یا تقصیرهای احتمالی در انجام کار را احساس کرد.

آنچه ممکن است برای عموم شهروندان کردستان یا حداقل کسانی که از مسیر احداث شده «تودار شویشه» عبور می‌کنند جای سوال باشد آن است که آیا مدیران ارشد حوزه عمران استان در طول بیست و چند ماه گذشته از این مسیر عبور نکرده‌اند و اگر این اتفاق افتاده، چرا پیگیر بررسی وضعیت به وجود آمده نشده‌اند و یا مدیران استان چطور از سویی می‌دانند که اعتبارات در دست آنها کفاف اجرای 3 لایه آسفالت را که نیاز راه‌های استان است، نمی‌دهد و ناچار باید 2 لایه آسفالت اجرا شود و با این وضعیت، از سوی دیگر، در تریبون‌های مختلف وعده‌های توسعه به مردم می‌دهند و به جای محرم دانستن شهروندان و بیان مشکلات موجود بر سر راه عملیاتی کردن برنامه‌های احتمالی، به آنها وعده‌هایی می‌دهند که محقق کردن آنها ممکن نیست.

در نهایت باید تأکید کرد هر کس در به وجود آمدن این وضعیت مقصر باشد، چه با بازخواست مواجه شود و چه نشود، حق شهروندان برای استفاده از یک راه ارتباطی مناسب و ایمن، بر سر جای خود باقی است و تبعات بی‌توجهی دولتمردان به این امر، در آینده، تنها متوجه خود آنان است.

و کلام آخر اینکه، مردم کردستان از یک سو به تنگناهای موجود اقتصادی ـ که ناشی از تحریم‌های ظالمانه غرب علیه ایران است ـ آگاهند و کمبود اعتبارات اختصاصی به استان را که می‌تواند متاثر از وضعیت مورد اشاره باشد درک می‌کنند اما از دیگر سو استدلال کمبود اعتبار را تنها برای کاهش کمیت کار در حوزه راهسازی و نه کیفیت کار، پذیرش می‌کنند و از مدیران اجرایی استان توقع دارند در نظارت بر مصرف این اعتبارات ناکافی، احساس مسئولیت مضاعف کرده و از به کارگیری حربه کمبود اعتبار برای سرپوش نهادن به سهل انگاری‌های احتمالی بپرهیزند و برای ساختن «کردستانی آبادتر» در شرایط موجود تلاش کنند.