اخبار منتشره از جلسه شورای برنامهریزی کردستان گویای آن است که رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان آماری در حوزه کشاورزی ارائه کرده که نادرست بودن بخشهایی از آن محرز است ولی با توجه به تفاوت اخبار معلوم نیست مدیر یادشده آمار نادرست ارائه کرده یا رسانهها به درستی وظیفه خود را انجام ندادهاند.
به گزارش تابناک کردستان، مروری گذرا به تاریخچه تهیه آمار و اطلاعات در کشور ما نشان میدهد که اوایل مهرماه سال 1327 هیئت دولت وقت نهادی به نام «سازمان موقت برنامه» برای تهیه آمار و اطلاعات و سرعت بخشیدن به امور تهیه برنامههای عمرانی تأسیس کرد.
فعالیت این سازمان در سالهای قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با فراز و فرودهای فراوانی همراه بود اما آنچه در کل تاریخچه این سازمان از همه موارد برجستهتر به نظر میرسد آن است که دولت نهم، تیرماه 86 در اقدامی که به نظر بسیاری از صاحب نظران حوزه برنامه ریزی حرکتی نسنجیده بود، سازمان یادشده را که از اواخر سال 78 «سازمان مدیریت و برنامهریزی» نام گرفته بود، منحل کرد.
اگر بپذیریم که تسریع در فرآیند برنامهریزی و تصمیمگیری، عقلانی کردن فضای تصمیمگیری کشور و برنامهریزی برای نیل به اهداف درازمدت از مهمترین وظایف «سازمان مدیریت و برنامهریزی» است لابد باید قبول کنیم که تحلیل وضعیت گذشته در این حوزه اهمیت ویژهای دارد و این تحلیل هم باید بر پایه آمار و اطلاعاتی انجام شود که توسط نهادهای رسمی جمعآوری و ثبت شده است و مدیران برای برنامهریزی صحیح باید به آمار صحیح استناد کنند.
ارائه آمار نادرست و احیاناً ساختگی برای رسیدن به اهداف عمدتاً سیاسی در سالهای اخیر در کشور ما همواره محل مناقشه بوده و این اتهام متوجه مراکز متولی تهیه آمار و اطلاعات بوده که نتایج را به دلایل سیاسی و به نفع دولتها دستکاری کردهاند اما با این وجود کمتر دیده شده که مدیری میانی در کشور بدون استناد به منبعی معتبر دست به ارائه آمار زده باشد و به همین دلیل این مدیران مجبور به پاسخگویی درباره آمار احیاناً نادرستی که ارائه دادهاند، نبودهاند.
جلسه اخیر شورای برنامهریزی استان کردستان یکی از جلساتی بود که آمار مختلف و در حوزههای گوناگون در آن رسانهای شد و یکی از آمارهای قابل تأمل جلسه، توسط «رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کردستان» ارائه شد که متأسفانه نادرست بودن بخشهایی از آن محرز است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کردستان در جلسه دوشنبه شب درباره آمار اشتغال در حوزه کشاورزی اظهار نظر کرده که در 2 خبرگزاری استان به 2 شیوه متفاوت نقل شده که به جهت رعایت انصاف، این رسانه هر دو اظهار نظر نقل شده را جداگانه بررسی میکند.
بخش مورد نظر از سخنان مدیر مذکور در «خبرگزاری دولت» اینگونه نقل شده است: «وی افزود: 90 درصد از اشتغال در کشور در سال 79 در بخش کشاورزی بود اما این میزان در سال 90 به 18 درصد رسیده است».
اگر بنا را بر این قرار دهیم که خبرگزاری دولت در کردستان سخنان مدیر یاد شده را صحیح نقل کرده باشد باید به استحضار رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کردستان برسانیم که نگاهی به آمار اشتغال کشور در سال 79 که مرکز آمار ایران به عنوان مرجع رسمی منتشر کرده بیانگر واقعیت دیگری است.
باید گفت مطابق اطلاعات منتشره از سوی مرکز آمار ایران، در سال 79 از جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر جامعه نمونه، 26.04 درصد در بخش کشاورزی، 31.45 درصد در بخش صنعت و 42.50 درصد در بخش خدمات به کار اشتغال داشتهاند، این نسبتها در بین جامعه مردان به ترتیب 26.01 درصد، 30.20 درصد و 43.79 درصد و در بین زنان 26.26 درصد، 38.23 درصد و 35.51 درصد بوده است.
اگر خبرگزاری دولت گفتههای رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کردستان را درست نقل کرده باشد با توجه به مدارک و اسناد کشور، این مدیر باید ضمن عذرخواهی از ارائه نادرست اطلاعات، آنچه را صحیح است از طریق رسانهها برای مردم و البته مدیران استان توضیح دهد و اگر هم این خبر نادرست است مشکل درون خانوادگی دولت است و روش برخورد با موضوع به خود دولتمردان و رسانهشان مربوط است.
اما همین بخش از سخنان رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کردستان در «فارس» به این صورت نقل شده است: «رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کردستان با بیان اینکه 90 درصد از اشتغال در کشور در سال 1290 در بخش کشاورزی بوده است، گفت: این میزان در سال 1390 به 18 درصد رسیده و 82 درصد دیگر مربوط به سایر بخشها بوده است».
حال با این فرض که سخنان مدیر مذکور در این خبرگزاری به صورت صحیح نقل شده در کمال تأسف باید گفت که یک ایراد اساسی بر آن وارد است چرا که آمار رسمی و روشنی از سال «1290» در مراجع رسمی کشور مانند مرکز ملی آمار وجود ندارد و تنها آمار مربوط به این سالها اطلاعات ثبت شده در منابع تاریخی است که به نظر نمیرسد بتوان به آنها استناد کرد.
اگر بخواهیم برای تحقیق در این باره هم به درگاه ملی آمار مراجعه کنیم ـ که ظاهراً ناگزیر به این کار هستیم ـ باید به اطلاع رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کردستان برسانیم مطابق اسناد رسمی کشور، نخستین آمارگیری ملی کشاورزی ایران در سال «1339» انجام شد، سال 1352 هم برای نخستین بار روستاهای کشور از نظر فعالیتهای کشاورزی مورد سرشماری قرار گرفت که نتایج این سرشماری به رغم کاربردهای فراوان در زمینه برنامهریزی و توسعه کشاورزی و روستایی به دلیل آنکه آبادی به عنوان واحد آماری محسوب شده بود در نمونهگیریهای بعدی کارایی لازم را نداشت بنابراین کاملاً واضح است که در سال 1290 اصولاً آماری رسمی در حوزه کشاورزی کشور وجود نداشته است!
مراجعه به برخی منابع تاریخی مانند کتاب تاریخ اقتصادی ایران که توسط پژوهشگر مصری «چارلز عیسوی» تألیف و منتشر شده آماری دقیق به دست نمیدهد و یک نکته قابل برداشت این است که در سالهای منتهی به جنگ جهانی اول، حدود 90 درصد از مردم ایران در بخش «کشاورزی و صنایع دستی روستایی» فعال بودهاند بنابراین اگر هم بخواهیم به منابع تاریخی استناد کنیم این نیروی کار 90 درصدی بین 2 بخش «کشاورزی» و «صنایع دستی روستایی» تقسیم میشوند و هرچند نمیتوان مقدار درصد اشتغال تفکیکی در این 2 بخش را به صورت دقیق بیان کرد ولی با قاطعیت میتوان گفت که کل 90 درصد شاغلان یادشده در حوزه کشاورزی مشغول فعالیت نبودهاند.
با این تفاصیل انتظار در درجه اول از رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کردستان و سایر مدیران استان این است که با توجه به حساسیت حوزههای محل مأموریتشان اخبار منتشره در رسانهها را رصد کرده و نسبت به ارائه صحیح اطلاعات به مخاطبان بیش از پیش حساسیت نشان دهند و چنانچه مطلبی نادرست به نام آنها منتشر شده، رسانه را مجاب به تصحیح خطا کرده و اخبار صحیح را در اسرع وقت به اطلاع مردم برسانند و در درجه دوم اگر مدیری در ارائه اطلاعات، به هر دلیلی دچار اشتباه شده پس از آگاهی از خطای رفته عذرخواهی کرده و با ارائه اطلاعات صحیح، اشتباه خود را تا حدی جبران کند.